Vermicultuur - composteren met wormen

Hardstikke handig voor locaties waar geen ruimte is voor composteren. Het kan zelfs op je slaapkamer...

Het mooie van wormen is dat ze geweldige uitwerpselen opleveren. Het percolaat wordt geroemd als de compleetste bemester die moeder natuur ooit heeft laten maken. Wel even verdunnen!

Later meer info, maar kom vast maar op met die ervaringen!

ik heb het onderwerp na een lange overweging toch maar even verplaatst naar het subforum in en om de tuin/bodem. Lang getwijfeld, composteren kan natuurlijk prima onder in en om de tuin, genoeg mensen die geen tuin hebben maar wel composteren... Zeker wormen lenen zich ook voor een stads-appartementje.

Maar goed, onze ervaring met de wormenbak is vrij beperkt. We hebben een zomer een paar curverbakken met eisenia foetida (zo heten deze rooie rakkers) gehad, de bak heeft nooit de tijd gehad om goed aan te slaan. Voordat de populatie groot genoeg was gingen we een weekje weg en vergaten de kattenoppas instructies te geven dat ze de wormen ook moest voeren.

Bij thuiskomst vonden we een uitgedroogde bak met daaromheen wat dooie pieren, de arme beessies hadden geprobeert te migreren naar een voedselrijker plek...

Ik zou, als we het nog eens zouden doen geloof ik grotere bakken nemen.

Op het swomp is een heel efficiente normale composthoop die zomers elke twee maanden een flinke lading compost geeft. Ik vermoed dat deze hoop een hybridecompost is, we hebben namelijk ooit een flink bakje eisenia foetida wurmpjes erop gegooid en in de zomer is het midden van de composthoop een grote krioelende bal kleine rooie wormpjes. Op de hoop gaat 2 a 3 keer per week een grote vuilnisbak bij de buurt ingezameld keukenafval, tot het 1,5 kuub is, dan gaan we het compartiment ernaast vullen. tegen de tijd dat dat ook 1,5 kuub is, is de eerste hoop zo ongeveer klaar.

Daar weet Eric misschien nog wel wat op. Die had geloof ik regenwater in zijn bak, ooit eens wat te veel geloof ik. Toen is er een overloopje ingebouwd . Maar uitdroging kan dus een probleem zijn, zeker omdat die bakken vaak grijs of zwart zijn natuurlijk.

Als heeft mijn binnenbakje daar maar heel weinig last van, die houdt het vaak wel een aantal weken uit zonder bijvullen!

Maarre, een wormenbak is dus wat arbeidsintensiever dan een composthoop. Er is wat meer aandacht nodig voor het bijhouden en sommige soorten gft kunnen er beter niet op. Ik denk dus dat naast de gewone groene bak - in huis - de beste plek is. Dan zie je hem vaak, is het makkelijk om er iets in te gooien en hoef je hem in deze barre tijden niet te isoleren. Alvast wat goede conclusies voor een eventuele workshop ooit!

EDIT: vergeet ik trouwens te vertellen hoe cool mijn bakje dan wel niet is. Ik heb, bij wijze van experiment, een vermicultuur gestart in wat van die witte bakjes van de chinees. En dat gaat prima, al maanden lang. Je kan er alleen niet heel veel afval in kwijt , maar het werkt. Een grotere bak bouwen staat nog op de planning!

Op zich moet je een wormenbak ook wel een weekje - of zelfs twee - alleen kunnen laten. Het probleem was waarschijnlijk meer dat het net die paar dagen dat we allebei weg waren erg heet werd en mijn huis op de bovenste verdieping met glazen deuren op het zuiden dan ook erg warm wordt. De bak stond binnen in de keuken en ik denk eigenlijk dat het gewoon te warm voor ze geworden is binnen. Wormen kunnen niet te hoge temperaturen aan namelijk, en gaan dan dood .

Zie hier een link naar een beschrijving die ik ooit voor een workshop geschreven heb over hoe je zelf een wormencompost kan bouwen:

http://ttpijp.files.wordpress.com/2009/05/wormencompost-maken.doc

En hier staat onder andere een artikel over die workshop, met leuke foto's erbij:

http://swomp.wordpress.com/swomp-in-de-pers/

@ Tom: ik ben wel benieuwd naar je mini-vermicultuur eigenlijk, hoe heb je die gemaakt? En heb je foto's?

Mijn minivermi heb ik gedaan als experimentje; hoe klein kan je gaan. En het is leuk om mee te oefenen. bekijk hier twee fotootjes.

Het zijn dus van die witte bakjes van de chinees. Een paar kleine op elkaar met gaatjes in de bodem, en dan onderop een grote waar dus zo'n 2cm ruimte is voor vloeistof.. Daar heb ik nu trouwens wat water in gedaan, misschien helpt dat om de bak wat vochtiger te houden..
Hij staat dus altijd in die bak in een kast. Dat is nodig want de witte wandjes laten natuurlijk licht door. Verder werkt ie helemaal hetzelfde als een normale.
Hij is alleen wel héél erg klein =p.

Ik heb al jaren een leuke pdf brochure van Ovam over hoe je zelf een wormenbak kan maken. Echter ik vind nooit geschikte bakken zoals op die foto's. Na het lezen van dit topic wilde ik het toch weer erg graag, dus vandaag maar ongeschikte bakken gekocht...

Mijn bakken zijn doorzichtig, nergens andere te koop, alleen hele kleintjes zijn dikker en gekleurd. Dan moet ik dit maar aan de buitenkant verduisteren. Zou ik dit met gewone houtverf kunnen verven of hecht dat niet op plastic?

Ze sluiten niet aan omdat ze taps lopen, ook hierin geen andere kunnen vinden, in verschillende winkels gekeken. Aan de bovenkant zit dus een behoorlijke kier, hoe sluit ik dit het beste af? Ik heb wel iets in mijn hoofd, maar misschien zijn er simpeler ideeën. In die genoemde brochure staat dat het niet dicht gemaakt hoeft te worden, maar ik denk dat mijn kier breder is (ongeveer 2cm) en ben ook bang voor fruitvliegjes.

In die brochure maken ze alleen gaten van ruim 1 cm in de bodem. Nou hebben zij die kier, zouden ze wel genoeg zuurstof krijgen als dit afgesloten is?

Oei, transparante bakken is lastig.. Ik zou deze terugbrengen en wat speciekuipen proberen te vinden. Misschien kan eric vertellen of die ergens als afvalstroom af te halen zijn. Verven moet sowieso op een grondlaag, en dan wordt het waarschijnlijk nog een zooitje. Plus dat het voor de wormen en mest die eruit komt ook niet ideaal is.

Grote kieren zijn waarschijnlijk geen probleem. Zorg dat er geen regen in komt, dan is het goed. Fruitvliegjes horen niet te komen als de omstandigheden in de bak oké zijn. De wormen komen dan dus ook niet in ademnood.

Houd ons op de hoogte!

Jaren geleden heb ik zo'n kant-en-klaar vat aangeschaft en een tijdje gebruikt. Nu probeer ik het te slijten via LETS, maar geen succes. Misschien hier liefhebbers?
De reden dat we hem niet meer gebruiken, is de overstap naar een gewone composthoop en gebrek aan geschikte ruimte. Dat wil zeggen, een vorstvrije, maar niet te warme plek.
Een gewone kelder zou prima zijn. Zo stond er één bij Milieuzorg Utrecht, waar ik ooit werkte.
De hoeveelheid afval die je ermee kan verwerken is, schat ik, de dagelijks hoeveelheid gft van één á twee personen of alleen de dagelijkse appelschillen en koffie- en theeresten van een tiental mensen.
Het werkt uitstekend, het ruikt fris zoals bosgrond en er komt heel mooie aarde en vloeibare gier vanaf.

Die kant en klare bak is dat dan 1 geheel, of ook met losse bakken? Is in een keuken te warm? Ik heb wel een kelder hier, maar dan loop ik gemakkelijker naar de composthoop.

Speciekuipen, hebben geen deksel, wel goede tip. Ik wil hem in de keuken zetten en vind vierkante bakken dan wel handig. Ik ben wel benieuwd waar je speciebakken als afval kan halen, daar heb ik wel interesse in.

Ik zat te denken om die transparantebakken dan misschien met een doek te verduisteren, maar ja niet echt wat ik wil, en niet echt hygienisch. Dus je denkt dat ik ze beter niet kan gebruiken?

Ik heb de bon nog en er nog niets mee gedaan...

Oh, wacht. Ik heb zelf hierboven nog een oplossing aangedragen..

Als je ze in een kastje zet, dan zorgt dat voor de verduistering. Het is verder denk ik wel handig dat ze transparant zijn.
Mocht je niet zo'n groot kastje hebben dan zou je die altijd nog kunnen bouwen voor eromheen. Beetje idee van die houten schuttingen om de kliko's, maar dan wat meer afgesloten.

Ik zal Eric even inseinen. Hij zet volgens mij een kliko omgekeerd bovenop. En hij weet waar je ze haalt.


Verder kan het denk ik gewoon binnen? Marijtje, is kamertemperatuur te warm?

Hello, ik heb lang 2 wormenbakken gehad. Nu niet meer, want m'n tuin is groot genoeg voor een heuse compostsite van 12m². Ik gebruikte doodgewone plastic dozen van de bricowinkel, zoiets als Curverdozen maar dan van een goedkoper merk, die waren ietwat conisch zodat je ze in elkaar kan schuiven. Eén bak was 4 dozen: in 3 dozen een hoop gaatjes geboord, een vierde zonder gaatjes als opvanbak voor het zwarte vloeibare goud. Spleetjes was nooit een probleem, want waarom zouden de wormen ook willen weggaan als de tafel voor hen continu gedekt staat... Mijn bakken hebben atijd binnen gestaan, op zolder of in de bijkeuken, waar er een vrij constante temperatuur was en weinig lawaai vanuit de directe omgeving. In één van de bakken is na een tijdje de hele populatie wormen plots gestorven. De organische massa gaat dan heel snel geweldig stinken. Misschien was die te nat en anaëroob geworden. De andere werkte altijd bijzonder goed. Wat me nooit goed lukte was om de rijpe compost helemaal wormenvrij te krijgen. Ik gebruikte de compost voor kamerplanten, gemengd met gewone teelaarde, en je zag dan altijd de sporen in het schoteltje. ik had de indruk dat de diertjes op den duur toch aan de worteltjes van de planten "knaagden".
Marc

Ik gebruik inderdaad speciekuipen met een omgekeerde kuip bovenop. In de onderste bak liggen een paar stenen zodat er hoogte ontstaat om het percolaat op te vangen. Ik heb er een kraantje in gemaakt om het te kunnen aftappen.

[img] [/img]

In de lente en zomer werkte dit best aardig maar in de herfst met de lange regendagen begon het regenwater een groot probleem te vormen. Door de kieren aan de zijkant van de bakken werd zoveel water opgevangen dat de onderste bak bijna vol kwam te staan. Gevolg: enorme hoeveelheden verdronken en stinkende wormen.

Ik heb hier nog geen echt goede oplossing voor gevonden maar heb nu steeds het kraantje openstaan. Wel zonde van het percolaat maar in ieder geval verdrinken de wormen niet meer. Ik heb ook nog geprobeert de kieren af te sluiten met tochtband van de bouwmarkt maar dit blijft niet goed zitten.

Hier een lekker truttige foto van de bak die ik heb:
http://www.planetnatural.com/site/image.html?sku=can-o-worms

In de keuken kan het misschien soms te warm worden, ik denk dat een vrij constante temperatuur het beste is.

Ik heb inmiddels mijn dozen terug gebracht… nu een stapel tegoedbonnen terwijl ik nooit zoveel koop.

En ondertussen kijk ik nog steeds overal verder. ‘k Was pas in een winkel waar ze boxen als verzendboxen tussen de filialen hadden, zwarte met deksel. Die wilde ik wel kopen maar volgens de winkel kon dat niet. Wel net een mailtje naar de site gestuurd, je weet maar nooit.

Ook op Brico gezocht. Binnenkort kom ik in België en zit dan ongeveer 10 km van een Brico filiaal vandaan.
Bedoel je onderstaande dozen, die hebben handvaten, is natuurlijk wel dicht te plakken. En je hebt er al gauw vier voor nodig denk ik, toch?

http://www.brico.be/wabs/nl/catalogus/p518342/opbergbox-met-deksel-madrid-plastiek-decoratieve-rotan.do

Ik zat ook nog te denken aan die mayonaise-emmers van de snackbar, maar die zijn zo klein. Wel gratis af te halen dat is wel weer mooi.

Als ik het goed begrijp valt jullie ervaring tegen. Ik heb meer dan genoeg ruimte buiten en heb al meerdere composthopen, maar op de een of andere manier lijkt mij dit zo leuk in de keuken. Tot nog toe verklaard iedereen mij voor gek…

Mijn wormenbak van speciekuipen zit echt propvol met wormen. Wat me echter steeds weer opvalt is dat ze alleen in de bovenste bak door de hele bak heen zitten. In de bakken er onder zitten ze hoofdzakelijk aan de randen. Hierdoor blijft het resultaat niet goed. Ik heb lang nagedacht waarom dit zo is. Toen ik vorige week de bakken weer eens van elkaar haalde (en bijna m'n rug verrekte van het gewicht), bedacht ik dat het misschien iets te maken heeft met het gewicht. Met ons gezin met 2 grote tienerzonen produceren we een aanzienlijke hoeveelheid gft-afval vandaar het systeem met 3 grote kuipen. Het gewicht van een (half)volle kuip is flink en dit drukt dus op de kuip(en) eronder. Ik kan het me bijna niet voorstellen maar zou het gewicht van de bovenste 2 bakken zo groot zijn dat de druk op het gft in de onderste bak te groot wordt voor de wormen? Eerlijk gezegd lijkt het me sterk maar ik kan er maar niet de vinger achter krijgen waarom het resultaat tegen valt.

Kan je dit misschien uitproberen door bijv omgekeerde glazen potten (of wat dan ook) in de bak te zetten zodat hij daarop rust en niet op je composterende materiaal.

dit begrijp ik niet.

Je begint met een lege speciekuip, die vul je geleidelijk aan met je gft uit de keuken, en je introduceert wormen. deze ga je verder voeren met gft uit de keuken tot ie vol is, en dan zet je er een tweede kuip op.

Terwijl je deze vult verteren de wormen alles in de eerste kuip. toch?

Ik zou zeggen dat tegen de tijd dat de tweede bak vol is (en veel weegt) het materiaal in de onderste bak wel ongeveer gecomposteerd is? of ben ik dan te enthousiast? vullen de bakken zich zo snel op dat die alledrie vol zijn voor de eerste enigszins vereerd is?

misschien zijn de bakken inderdaad te klein voor de hoeveelheid compost die je hebt. Ik kan me voorstellen dat de bak metverse groenten etc. voor de wormen aantrekkelijker zijn en dat de voedingsstoffen daar makkelijker toegankelijk voor ze zijn dan in de bak met gedeeltelijk verteerde compost. Dus dat als je de tweede bak erop zet terwijl de compost nog niet voldoende verteerd is, de wormen naar die bovenste bak toe trekken omdat het eten daar beter is.

Ook hebben wormen voldoende zuurstof/ lucht nodig. In omschrijvingen van hoe je zelf wormencompostbakken kan bouwen, wordt vaak aangeraden om luchtgaatjes in de bovenrand (dus boven de compost) te maken met een klein boortje. Als die er niet zijn, en de compost ook nog samen gedrukt wordt door de bovenste bak kan ik me voorstellen dat er te weinig lucht bij kan komen.

En iets van potten of paaltjes zoals Chana zei, hoewel je er wel op moet letten dat de wormen nog makkelijk naar de bovenste bak kunnen verhuizen. Een reden dat de bovenste bak op de compost rust was dacht ik zodat de wormen makkelijk naar de bovenste bak kunnen gaan.

Ik kan me voorstellen dat de bak met verse groenten etc. voor de wormen aantrekkelijker zijn en dat de voedingsstoffen daar makkelijker toegankelijk voor ze zijn dan in de bak met gedeeltelijk verteerde compost.

Ik en geen expert maar ik begreep dat het anders om is.

In omschrijvingen van hoe je zelf wormencompostbakken kan bouwen, wordt vaak aangeraden om luchtgaatjes in de bovenrand (dus boven de compost) te maken met een klein boortje.

Ik heb verschillende beschrijvingen maar, maar één die zegt dat je gaatjes moet boren voor zuurstof. Er zit ook zuurstof tussen de verse groente en als je bak opent komt het ook binnen zegt een andere beschrijving weer. Aangezien ik geen fruitvliegjes wil, heb ik die er ook maar niet erin gemaakt. Wat doen de anderen hier?

Ik heb ondertussen mooie bakken gevonden, bij de Kwantumhallen. Voor onderop een doorzichtige zodat je het percolaat kan zien, dan grotere bakken die geen licht doorlaten en een losse deksel. Ben er erg blij mee. Boormachine geleend, met als grootste boor 8mm. In beschrijving staat groter dan 1 cm nemen. Zou dit echt te klein zijn?
Kon ik in mijn composthopen geen wormen vinden... nog even getrommeld, gegraven, niets, nou ja 1.

De wormen die je opgraaft zijn niet de juiste, voor een composthoop heb je compostwormen/mestpieren nodig. Regenwormen leven in de grond, compostwormen in een strooisellaag of in compost/mesthopen.

Erg harde werkers schijnen de mestpieren te zijn, te vinden in een hoop mest die je ook wel bij maneges of (kinder)boerderijen vind.

De juiste worm is de 'eisenia foetida'.

grts

@ chana: wormen eten de groenten die 'voor verteerd' zijn door microorganismen. Deze breken de celwanden van de planten af, wat de wormen niet zelf kunnen. Wat ik bedoelde was dat in de onderste bak de groenten voor een groot deel al door de wormen zelf zijn verteerd - en dus minder interessant dan de nieuwe bak.

Wat betreft de doorluchting: dat klopt voor de bovenste bak, maar zonder luchtgaatjes oid komt er in de bakken daaronder geen of weinig zuurstof meer bij - die maak je niet meer open namelijk. En met de druk van de bak er boven zal er ook niet veel lucht tussen de (verteerde) groenten blijven zitten denk ik.

Linder schreef:De wormen die je opgraaft zijn niet de juiste, voor een composthoop heb je compostwormen/mestpieren nodig.

Ik heb in de composthopen gezocht, dat zou de beste manier zijn om aan de juiste wormen te komen. Ik zal mijn vader eens vragen of hij een mesthoop heeft of iemand weet die het heeft, misschien heb ik daar meer geluk, maar je moet wat van het materiaal waar je ze in vind meenemen naar je bak, mest in de keuken...

Hoi Marijtje,

Ik heb wel interesse in je wormenbak, stuur je me even een pm met de prijs en verdere details? Ik woon in Amsterdam, hoop dat je een beetje in de buurt zit:)

groet,
Lotte

Ik weet niet hoe druk marijtje momenteel is en hoe vaak ze dus hier kijkt, misschien kun je haar het best even pm-en, dan ontvangt ze zeker een mailtje.

Ik spreek haar ook zondag, dus dan vraag ik nog wel even of jullie haar hebben bereikt.

groetjes
Linder

mmm ik vind hier het antwoord op de vraag die ik elders stelde.

Maar het maakt me niet echt enthousiast.