mini-project: perma-modules en ondersteunen boomgaard, kleine tuin

Omdat ik pas over 4 maanden begin met de opleiding, begin ik nu heel voorzichtig met het inbrengen van permacultuur-elementen in mijn ontwerpen. Ik doe dat vrijwillig voor twee opdrachtgevers, om ervaring op te doen.
De ene is de eigenaar van een heel kleine achtertuin in de buurt van Amsterdam. Hij heeft al veel eetbare planten en wil iets meer planten en een beter ontwerp van het geheel.

Daarnaast maak ik een advies voor mensen met een enorm terrein (4 ha) in het oosten van het land.
Eigenlijk is hun tuin grotendeels al 'af', maar juist bij het moestuingedeelte kan er nog het nodige veranderen. Zo zou er misschien ooit nog een vijver komen of juist een vuurkuil. Verder heeft degene die de eetbare planten in de tuin onderhoudt een zwakke gezondheid, dus gaat het vooral om aanpassingen en kleinschalige elementen.

De aanpassingen betreffen de boomgaard. Die wil ik zo goed mogelijk ondersteunen. Ik denk daarbij aan het volgende:
- een brandnetelbosje in de buurt voor rupsen en dus hun predatoren, af te snoeien zodra de fruitbomen last krijgen van rupsen zodat de rovertjes verder jagen in de fruitbomen
- bijenkasten plaatsen. De tuinarchitect, een goede bekende van de familie is ook bijenhouder en hij kan makkelijk kasten bij hun plaatsen.
- betere ondergroei. Nu is het vooral gras. Kan dat beter, bijvoorbeeld met klaver, of meer bloemen?

Met kleinschalige elementen bedoel ik het volgende: Beschrijven welke planten goed combineren en daar tekeningen bij maken waarop die combinaties te zien zijn als een soort modules. Zodat ze zelf kunnen kiezen hoeveel en op welke plekken ze dit willen toepassen.

Hoi marijtje,

De ondergroei van de fruitbomen kan zeker beter dan gras, gras heeft namelijk net als fruitbomen erg oppervlakkige wortels en is us een concurrent. Wat je waarschijnlijk ook op de opleiding gaat leren en ook gedeeltelijk uit 'gaia's garden' kunt halen is het proberen op te bouwen van gilde's rondom fruitbomen.
Beschrijving plantengildes zie: hier[url][/url]

Het gilde rondom planten uit de rozenfamilie (rosaceae, war fruitbomen ook lid van zijn) is in nederland redelijk uitgewerkt, maar het is een nieuw idee en dus nog volop in ontwikkeling. Een aantal belangrijke plantenfamilies komt steeds terug rondom fruitbomen. Twee belangrijke families voor de roofinsecten zijn schermbloemigen en composieten, verder zijn ruwbladigen goede ondergroei, lipbloemigen en kruisbloemen. Ook malvaceae zijn belangrijk rondom fruitbomen. Alliums en andere bollen horen ook in dat gilde thuis.

[disclaimer, de onderlinge relaties die planten aangaan kunnen verschillen per regio, bodemomstandigheden, lokale micro en macro klimaten, en meer factoren kunnen die onderlinge samenhang veranderen, het beste is om in je eigen omgeving op zoek te gaan naar plaatsen waar rosaceae's staan en de ondergroei met rust word gelaten. Zoek een aantal meidoorns en krentenboompjes op en ga in kaart brengen wat er onder groeit in een straal van 4-5 meter]

De schermbloemigen zorgen (in de bloei) voor habitat voor een aantal roofinsecten zoals zweefvliegjes, lieveheersbeestjes en roofwantsen. De composieten zorgen voor nectar waar bepaalde insecten, wiens larvea jagen op insecten die schadelijk zijn voor fruit. Doogaans zal minder maaien in de boomgaard al een goed resultaat opleveren, er zal dan fluitekruid, duizendblad en veel paardebloemen groeien. Maar je kun ook planten kiezen waar mensen ook nog wat aan hebben. Bovenien is het goed om te kijken naar hoe de wortels er onder de grond uit zien. Een aantal planten heeft erg diepe penwortels en minder oppervlakkige.

Zo kun je als schermbloemigen ook (evt wilde) wortel en pastinaak zaaien en niet oogsten in het eerste jaar. Het tweede jaar zullen zich schermboemen vormen en zaaien ze zichzelf uit, vanaf dat moment heb je elke jaar een leuke bij-oogst. Ook zijn er een hoop kruiden die schermbloemig zijn. Koriander, (knol)venkel, dille, karwij, etc. ze hebben wel iets van zon nodig, maar ik weet niet hoe ver de bomen onderling staan en hoe groot ze al zijn.

Verder zijn look zonder look en mierik goeie kruisbloemigen voor in een boomgaard. Beide geen concurrentie voor fruitboomwortels, de mierikswortel is een diepe penwortel, en het blad is mooie mulch. Look zonder look is mooi en lekker.

Smeerwortel is een goede ondergroeiplant, behalve hele rijke mulch, en materiaal voor compostprepraten, hebben ze sterke medicinale eigenschappen, en zijn ze in kleine hoeveelheden te eten. Ook longkruid is een (iets minder fanatieke) goede bodembekker. Borage is natuurlijk ook mooi, smeerwortel en borage hebben als bijkomend voordeel dat ze veel bestuivende insecten aantrekken.

Als lipbloemen kun je munt nemen, ze kunnen nogal wat schaduw aan, en kunnen behalve voor mensenthee, ook een goede composthee of mulch maken.

Tot slot de malvaceae, oostindische kers is een bekende insectenplant bij fruitbomen, maar ook knolcapucien (op een zonnig en beschut plekje aan de rand), stokrozen en een hele hoop andere malva's zijn leuk.

Oja, en de alliums, open deur is natuurlijk daslook, bieslook en chinese bieslook kunnen ook meedoen. (en alle andere uien, bij mij gaat er egyptische ui toegevoegd worden dit jaar. Verder helpen narcissen rondom de boomstam om muizen af te schrikken.

Zo, ik hoop dat je hier wat mee kan. De meeste van de bovenstaande optie zijn planten waar je weinig omkijken naar hebt, wel zal je soms even moeten ingrijpen om te sturen, ze zijn allemaal erg fanatieke groeiers en zullen met elkaar hier en daar wel de competitie aan gaan. Als je merkt dat er een overwoekerd word door een ander is een kleine ingreep genoeg.

Als het je allemaal teveel ineens lijkt kun je stap voor stap dingen introduceren. Brandnetel & Smeerwortelveldjes zijn altijd een bonus, gewelig planten om (op verschillende manieren) de bodemvruchtbaarheid te verbeteren. Als je met de minste inspannig (weinig tijd en andere middelen) de boomgaard stbieler wilt maken kun je met de introductie van smeerwortel en een extensiever maaibeleid al een hoop bereiken. De smeerwortel en brandnetel als mulch en insectenplanten, de vanzelf opkomende paardenbloemen, duizendblad en fluitekruid dragen ook bij aan het insectenbestand.

pfoe, ik heb altijd moeite om het kort te houden zoals je merkt.

Daar kan ik zeker wat mee, dankjewel voor je uitgebreide antwoord!

Voor de aanleg van de tuin onder de rook van Amsterdam ben ik op zoek naar iemand die 'm kan aanleggen.
Het mooiste is als je ook ervaring hebt met straten.

Je hebt PM.

Voor anderen, ik ben te bereiken op eetbaargroen@gmail.com voor ontwerp, aanleg en onderhoud.

Ik zal binnenkort eens een plekje inrichten waar mensen die professioneel met permacultuur bezig zijn of diensten aanbieden zichzelf kunnen bekendmaken.

grt